Theo báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM về kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2022, công tác phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố tính đến ngày 21/12/2022, thành phố chỉ có 1 dự án nhà ở xã hội hoàn thành và đưa vào sử dụng tại thành phố Thủ Đức với quy mô 260 căn.

Còn lại 9 dự án nhà ở xã hội đang thi công với quy mô gần 6.491 căn gồm 4 dự án nhà ở xã hội độc lập quy mô 3.004 căn và 5 dự án sử dụng quỹ đất 20% xây dựng nhà ở xã hội quy mô 3.227 căn. Có 2 dự án nhà cho công nhân thuê đang thi công với quy mô 1.400 căn.

Đối với nhà ở thương mại, từ đầu năm đến nay Sở Xây dựng đã xác nhận đủ điều kiện để huy động vốn sản phẩm hình thành trong tương lai của 25 dự án nhà ở thương mại với quy mô 12.147 căn, tổng giá trị cần huy động là 252.337 tỷ đồng. Trong đó, phân khúc cao cấp (giá bán trên 40 triệu đồng/m2) chiếm tới 78,3%, còn lại là phân khúc trung cấp (từ 20 – 40 triệu đồng/m2), không có phân khúc căn hộ bình dân (dưới 20 triệu đồng/m2).

Về công tác cải tạo chung cư cũ, từ đầu năm 2022 đến nay, Sở Xây dựng TP.HCM đã di dời được 6/16 (tương ứng 333/1.194 người dân) chung cư cấp D, đang di dời dở dang 5 chung cư (316 người dân) và chưa di dời được 5 chung cư.

Về quản lý trật tự xây dựng, năm 2022 Sở Xây dựng TP.HCM thực hiện kiểm tra 65.509 lượt, phát hiện 409 trường hợp vi phạm trật tự xây dựng (giảm 0,73% so với cùng kỳ), ban hành 504 quyết định xử lý vi phạm hành chính. Trong đó, 192 trường hợp sai phép (tỉ lệ gần 47% tổng số vụ vi phạm), 109 trường hợp không phép (tỉ lệ hơn 26%), còn lại là các trường hợp vi phạm khác.

Vấn đề nhà ở xã hội được coi một trong những chương trình nhà ở có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của một quốc gia.

Để đẩy nhanh việc phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu người dân, trước đó, Sở Xây dựng TP.HCM cũng có văn bản báo cáo Bộ Xây dựng về đề án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân các khu công nghiệp trên địa bàn TP.HCM, trong đó thành phố sẽ dành 20 khu đất được quy hoạch với tổng diện tích hơn 38 ha để thực hiện các dự nhà ở xã hội, nhiều khu vực đã có quy hoạch 1/500.

Quận 12 có nhiều đất nhà ở xã hội và khu nhà ở xã hội, trong đó phường Hiệp Thành đã có đất sạch, có cơ sở hạ tầng đầy đủ; quận Bình Tân có 3 khu, quận Gò Vấp có 2 khu. Hiện quy hoạch chưa ghi nhận có đất nhà ở dành riêng cho công nhân.

Bên cạnh đó, quỹ đất 20% dành cho nhà ở xã hội tại các dự án nhà ở thương mại có 25 khu dành cho nhà ở cho người thu nhập thấp, tổng diện tích 57 ha; riêng thành phố Thủ Đức có 20 dự án, 3 dự án ở quận Bình Tân, 1 ở Bình Chánh và 1 ở quận 7, trong đó có 14 dự án có đất sạch đang làm thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Theo Sở Xây dựng, trong giai đoạn 2021-2025, TP.HCM có khoảng 519.000 người dân cần nhà ở xã hội, 5 năm tiếp theo có hơn 524.000 người cần nhà ở xã hội, kể cả công nhân.

Vì vậy, Sở Xây dựng đề xuất Bộ Xây dựng hướng dẫn cách xác định chi phí đầu tư hạ tầng và chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng khi chủ đầu tư bàn giao lại quỹ đất thực hiện nhà ở xã hội bằng 20% diện tích dự án nhà ở thương mại. Trong đó, Bộ Xây dựng cần hướng dẫn cách xác định chi phí, cơ quan chủ trì thẩm định, phê duyệt chi phí và cách thanh toán cho chủ đầu tư.

Sở Xây dựng TP.HCM cũng kiến nghị đơn giản hóa các thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Bởi thực tế hiện nay, thủ tục thực hiện dự án nhà ở xã hội phức tạp hơn so với thủ tục cho dự án nhà ở thương mại.

Đồng thời, chấp thuận UBND TP.HCM được quyết định hình thức thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội cho các dự án nhà ở thương mại từ 2-10 ha. Theo đó, chủ đầu tư có thể thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội bằng tiền tương đương giá trị 20% đất của dự án, có thể xây dựng nhà ở xã hội trên 20% đất dự án hoặc có thể bàn giao quỹ nhà tương đương giá trị quỹ đất 20%.